PENGURUS PPTSB CABANG - CIBINONG 2021 - 2025

PENGURUS PPTSB CABANG - CIBINONG 2021 - 2025
PENGURUS PPTSB CABANG-CIBINONG 2021 - 2025

Kamis, 28 Agustus 2014

Di hita angka naolo marsiajar, dison dibahen hami do contoh di angka ulaon Na gok lengkap dohot umpasa nang urutanna




Rumang Ni Ulaon Pamulihon Boru/Pangolihon Anak
Ulaon pamuli boru manang pangolihon anak nunga jot-jot taadopi manang taulahon. Adong do ruhut-ruhut, tahapan, proses ni angka ulaon di si. Molo nasomal adong dua istilah di ulaon i ima: Alap Jual dohot Taruhon Jual. Alap jual namarlapatan ulaon pesta (unjuk) di pihak parboru. Pihak parboru ma na manghobasi sude na hombar tu ulaon pesta. Taruhon jual lapatanna ulaon pesta di pihak paranak jala namanghobasi angka na hombar tu ulaon i.
Ulaon alap jual manang taruhon jual saguru tu dos ni roha (kese-pakatan) ni pihak parboru dohot pihak paranak do i. Nian adong do deba parboru na so bersedia pamulihon boruna molo so dialap jual. Hape sasin-tongna ulaon alap jual manang taruhon jual sarupa manghorhon tu na denggan do i molo dipatupa sian dos ni roha.
Rumang dohot tahapan ni ulaon pamuli boru manang pangoli anak na somal diulahon di tano parserahan on, tarlumobi di Jabotabek, hira songon on ma:
1.      Hori-hori dinding,
2.      Patua hata dohot Marhusip (Mangarangrangi),
3.      Partumpolon,
4.      Martonggo raja/Marria raja,
5.      Sibuha-buhai,
6.      Pamasu-masuon,
7.      Marhata sinamot dohot ulaon unjuk,
8.      Paulak une/maningkir tangga.
I ma nasomal taida diulahon di Jakarta sekitarna on. Taringot tu pangatusion di tahapan ni ulaon pinatorang do di tulisan on. Alai songon naung taboto tangkas, ulaon adat-paradaton ni hita Batak Toba, sifatna dinamis mangihut-ihut perkembangan di zaman. Molo tung pe adong hata ni natua-tua na mandok:
Ompu raja di jolo martungkot sialagundi.
Adat napinungka ni ompunta naparjolo,
diihuthon angka na di pudi,
alai gabe adong do niida sian angka dongan na mandok songon on:
Ompu raja di jolo martungkot sialagundi,
Adat napinungka ni ompunta na parjolo,
dipaune-une na di pudi.
Nuaeng sahat ma hita tu lapatan dohot pangantusion taringot tu rumang ni ulaon i.

A. Marhori-hori Dinding
Molo dung masitandaan jala masihaholongan si baoa dohot si boru, dipaboa ma i tu angka natua-tuana. Disuru natua-natua ni par-anak ma manang na piga halak boruna manopot boru ni parboru songon na masitandaan, huhut manghata-hatai taringot tu angka sangkap nasida. Di tingki on, olo na ma gabe langsung pihak paranak rap dohot pamoruonna mandapothon pihak parboru.
Di ulaon marhori-hori dinding ndang mardalan do pe adat-paradaton. Alai somalna diboan paranak do songon buah tangan nasida, i ma berupa lampet, kue manang buah-buahan. Prinsipna hira masipasahatan pangidoan do paranak dohot parboru, i ma taringot tu rumang ni ulaon, godang ni sinamot, godang ni ulos, godang ni undangan, dohot angka na asing. Hira sian panghataion na marhori-hori dingding on do dasar ni panghataion di ulaon na mangihut. Lapatanna, angka dos ni roha ni hasuhuton do tarida di son. Jala molo dung adong dos roha nasida, ditontuhon ma sada ari (tingki) asa ro paranak laho patua hata dohot marhusip (mangarang-rangi).
B. Patua Hata dohot Marhusip
Ala naung dos roha ni paranak dohot parboru, di ari naung ditontuhon, ro ma paranak dohot manang piga uduranna (dongan tubuna, boru, bere) mandapothon parboru. Diboan do di si sipanganon na marsaudara jala tangkas do i dipasahat dohot dihatahon lapatanna tu parboru. Parboru pe dipatupa do dekke laho sipasahatonna tu paranak. Di ulaon i, dijou parboru do manang piga dongan tubuna, boru dohot berena, songon i dongan sahuta.
Dung sidung marsipanganon dipungka ma panghataion. Na parjolo, di sungkun parboru ma taringot tu tudu-tudu ni sipanganon naung pinasahat ni paranak tu nasida. Dialusi paranak ma, jala tangkas ma didok surung-surung ni parboru ma i. Ditorushon ma muse panghataion, ima na masitariparan hata, lumobi di pangidoan ni paranak di naro nasida patua hata. Molo dioloi jala digabehon parboru di napatua hata i, pintor mangido jala mangelek ma muse paranak asa ditingkathon nian panghataion tu marhusip mangarangrangi.
Molo dung dioloi jala digabehon parboru tu ulaon namarhusip, dilehon ma tingki dohot kesempatan tu paranak laho patolhashon, manariashon angka sangkap pangidoan nasida.
Parjolo, dipangido paranak ma bentuk ni ulaon (alap jual manang taruhon jual) dohot ulaon sadari. Paduahon, ima taringot tu somba ni uhum, somba ni adat, sinamot ni boru: Misalna, didok sahali mangelekhon, sahali manombahon, dalam bentuk sinamot sitombol rambu pinudun dohot angka pangidoan na asing dope. Molo dung singkop jala dapot dos ni roha di angka rumang ni ulaon i, digabehon parboru ma i.
Dung i muse dilehon parboru do kesempatan tu paranak laho pasahathon pangidoan nasida, i ma taringot ulos herbang si jaloon nasida sian parboru muse di ulaon unjuk. Taringot tu bilanganna, unang ma lobi nian sian 17 bulung.
Jadi molo dung denggan mardalan sude na i, mardalan ma muse ingot-ingot, ima berupa hepeng sian paranak dohot parboru laho dibagi-bagihon tu angka tuturna na ro di ulaon patua hata dohot marhusip i. Lapatanna, asa ingot nasida saluhutna di angka rencana ni ulaon naung ditolopi nasida. Jala laos mangihut ma dipangido asa ditanda nasida kedua calon penantin. Calon pengantin baoa manjalangi pihak parboru, calon pengantin boru manjalangi pihak paranak.
Hira-hira songon i ma rumangna dohot pangantusion tusi. Taringot tu ruhut ni panghataion pinatupa do di buku on asa ummura muse ulahononta.
C. Partumpolon/Martumpol
Partumpolon (parpadanan) ulaon parhuriaon do on. Ndang apala pinatorang be on, ala tangkas do taantusi hira-hira lapatan dohot tujuan ni partumpolon i. Naporlu sipingkiranta ima taringot tu angka ise do na laho sigokhononta tu ulaon partumpolon i. Molo nasomal taida, sahat do tu horong ni angka hula-hula dohot tulang. Hape somalna muse taulahon di Jabotabek sekitarna, dung sidung acara partumpolon di gareja pintor diuduti do tu ulaon martonggo raja manang marria raja. Adong na deba laos di aula manang di gedung dipatupa ulaon martongo raja manang marria raja, alai adong do na mangulahonsa di bagas ni parboru manang paranak, saguru tu situasi dohot kondisi ni hasuhuton do i.
Sungkun-sungkun tu hita, beha molo dung sidung partumpolon langsung dipatupa ulaon marhata sinamot manang didok pudun saut. Alana di tingki i, nunga hira lengkap undangan sian angka tutur, songoni sian horong ni hula-hula dohot tulang. Alai margeser (berubah) ma muse ari (tingki) na martonggo raja manang marria raja.
Nunga adong di Jakarta dohot nahumaliangna on mangulahon ulaon marhata sinamot (pudun saut) dung sidung acara partumpolon, alai saguru ma i tu dos ni roha ni hasuhuton paranak dohot parboru.
D. Martonggo Raja – Marria Raja
Molo didok martonggo raja manang marria raja, na marlapatan do i mangido pangurupion, panuturion di angka na mardongan tubu, boru, bere, dongan sahuta, molo marulaon pamulihon boru manang pangolihon anak. Disubut jala dibuat suhut do roha ni angka tutur asa rade jala dohot nasida berpartisipasi di ulaon I hombar tu ruhut-ruhut ni paradaton, jala hira di tingki on ma dibagihon (didistribusihon) undangan tu angka tutur. Dipatupa hasuhuton di si sipanganon. Jala molo tung adong pe dipatupa di si tudu-tudu ni sipanganon hira jambar ni adopan (jambar bersama) do i. Di tingki on ma sude dihatai angka persiapan ulaon, Raja Parhata, dohot angka na porlu di ulaon i jala ise namangulahon (pembagian tugas).
Pinatorang ma jolo saotik taringot tu pangantusion martonggo raja dohot marria raja. Molo di ulaon alap jual –lapatanna ulaon di alaman ni parboru– pihak parboru ma na mambahen martonggo raja, di paranak marria raja. Sebalikna, molo di pihak paranak ulaon (taruhon jual), dipamasa paranak ma ulaon martonggo raja, jala parboru mambaen marria raja.
E. Marhata Sinamot
Marhata sinamot, i ma puncak ni ulaon paradaton di na pamulihon boru manang pangolihon anak. Angka rumang dohot pangkataion di ulaon i dipatupa do di buku on songon pegangan di hita. Namarhata sinamot di buku on ima namarhata sinamot na dipasada dohot pesta unjuk dung sidung pamasu-masuon sian gareja, songon naung somal taida jala taulahon di Jakarta dohot nahumaliangna.
Nian godang do angka sungkun-sungkun taringot tu ulaon na marhata sinamot nadipasada dohot pesta unjuk. Sipata lucu manang erget di bagasan roha, molo nirimangan jala piningkiran ruhut-ruhut ni ulaon paradaton i. Misalna, pengantin nunga dipasu-pasu resmi di gareja, ruhut jambar dohot ruhut paradaton nunga adong naung mardalan, hape so marhata sinamot dope. Namarhusip (mangarang-rangi) ndang na marhata sinamot dope. Alai, gabe sada keputusan dos ni roha ni parboru dohot paranak do i siboanonna di na marhata sinamot.
Nian muse molo tarimangi do rohanta, gabe songon sandiwara nama angka panghataion di na marhata sinamot i. Alana, sude ruhut dohot rumang ni angka ulaon nunga sian dos ni roha ni parboru dohot paranak. Molo tung pe mardalan pinggan panungkunan jala masitariasan angka panghataion, songon na pahantushon nama i jala asa tung tangkas dibege angka tutur loloan natorop, lumobi sian angka hula-hula dohot angka tulang ni parboru dohot paranak. Hombar tu si, sangat berperan ma di son parhata (parsinabul) ni kedua pihak asa mangolu jala uli tarida angka ruhut ni panghataion, songon i di angka elek jala somba maradophon hula-hula dohot tulang, manat di namardongan tubu, dohot di angka ruhut ni partuturan.
F. Sibuha-buhai

Ulaon sibuha-buhai ima naparjolo diulahon di manogot ni ari pesta (unjuk), baik di ulaon alap jual manang taruhon jual. Jala tangkas do i dihatai/disepakati parboru dohot paranak di tingki na marhusip. Ulaon adat do on jala tangkas do diboan paranak sipanganon namarsaudara tu bagas ni parboru. Songon i sian parboru dipatupa do dekke di si jala tangkas dihatahon dohot dipasahat tu paranak. Sibuha-buhai dipatupa sogot manogot i andorang so borhat tu gareja jala mangido tangiang tu Tuhanta asa tiur-tiur ulaon i, suang songon i do di angka na mamuhai partuturon asa gabe jala horas-horas muse, songon hata ni natua-tua namandok:
Sinuan bulu sibahen nalas
Sinuan partuturon sibahen nagabe jala horas

Di ulaon sibuha-buhai on biasana suhut parboru mangalehon upa-upa tu boru dohot calon helana, marhite sipanganon dohot dekke di ginjang ni pinggan pasu, namarlapatan asa gabe sada uduran, sada pingkiran, sada keluarga na denggan nasida, si sada roha di keluarga nasida muse, jala biasana inang ni boru muli do pasahathon i.
G. Paulak Une dohot Maningkir Tangga

Molo didok paulak une, ima nahombar tu ulaon sadari, jala mardalan do adat-paradaton di son. Dipatupa paranak do sipanganon laho pasahatonna tu parboru. Songon i sian parboru, dipatupa do dekke dohot boras sipir ni tondi sipasahaton-na tu paranak. Ima boanon nasida tu bagas na be. Alai porlu do botoon jala ingotonta, andorang so ulaon napaulak une, jolo mardalan do olop-olop dohot namarhata sigabe-gabe.
Paulak une on ma hira pangujungi ni ulaon di ulaon unjuk nasomal dipatupa di tingki on. Jala muse somal do diulaon on mardalan upa panaru didok, napinasahat ni paranak tu boru ni parboru, suang songon i molo adong angka hepeng pasituak natonggi sian paranak tu natua-tua ni parboru.

Ulaon Adat Na Gok (Pesta Ulaon Unjuk)

Ulaon Adat Na Gok - Marhata Somba ni Uhum Somba ni Adat Marhite-hite Sinamot

Acara Pesta Unjuk dan Ulaon Adat Marhata Somba ni Uhum Somba ni Adat Marhite-hote Sinamot adalah Puncak acara ulaon adat paradaton Pamuli Boru atau Pangolihon Anak dalam bentuk Ulaon Alap Jual atau Taruhon Jual. Marhata Somba ni Uhum Somba ni Adat Marhite-hite Sinamot, songon naung pinatorang, on ma songon puncak ni ulaon adat-paradaton pamuli boru manang pangolihon anak, di ulaon alap jual manang taruhon jual. Molo tung pe dipatupa ulaon marhata sinamot andorang so pamasu-masuon, manang songon nasomal laos di ari ni unjuk (pesta), ianggo taringot tu rumang dohot ruhut ni panghataion hira dos do i. Sai jolo marsipanganon do biasana, dung i marbagi jambar asa ditorushon tu na marhata sinamot.
Dung sidung mangan angka tutur, dipungka ma ulaon adat-paradaton. Jala tangkas taboto andorang so marsipanganon hian, nunga dipasahat paranak tu parboru tudu-tudu ni sipanganon namarsaudara, boi do i namarmiak-miak manang lombu sitio. Suang songon i parboru, nunga pasahathon dekke tu pihak paranak. Alai porlu pinatorang di son saotik taringot tu ulaon marhata Somba ni Uhum Somba ni Adat Marhite-hite Sinamot na dipatupa jala dipasada dohot ulaon pesta unjuk, khususna ma i taringot di ulaon di alaman manang di gedung pertemuan:

1. Molo ulaon di alap jual (ulaon di alaman ni parboru), parboru dohot kedua pengantin, suang songon i dohot paranak rap masuk ma tu gedung pertemuan jala masing-masing hasuhuton hundul ma di inganan naung ditontuhon.Pihak parboru ma naparjolo manggorahon angka horong ni hula-hulana, asa masuk nasida tu gedung jala tangkas do i dijalo di ruhut paradaton.
2. Molo ulaon taruhon jual do (ulaon di paranak) rap masuk do suhut paranak dohot parboru suang songon i dohot pengantin tu gedung, alai mulak do muse pihak hasuhuton ni parboru mandapothon angka dongan tubuna. Jadi holan napataruhon boru muli do nasida tu inganan ni paranak. Jadi, ingkon tangkas do muse gorahonon jala jaloon ni suhut paranak pihak parboru (hula-hulana), suang songon i di ruhut adat-paradaton (parboru mamboan boras sipir ni tondi dohot dekke). Alai sebagian sian boras i dipapulik do deba asa adong pangkeonna di ulaon paulak une.
Molo dung masuk tu gedung, laos pihak paranak do najumolo manggorahon jala manjalo horong ni hula-hulana. Dung sae pe i asa dilehon paranak tingki tu parboru laho manjalo hula-hulana. Jala boras sipir ni tondi nabinoan ni hula-hula ni parboru biasana dilehon do itu pihak paranak, manang sesuai tu hasil kesepakatan (dos ni roha) ni Parboru dohot Paranak hian.





Hata ni napasahat tudu-tudu ni sipaganon i, hira songon on ma:
Protokol ni Paranak:

“Di hamu hula-hula nami Raja (didok margana), di ari na uli di bulan na denggan on hupasahat hami tu hamu tudu-tudu ni si panganon na marsaudara, tudu-tudu ni panggabean parhorasan ma on rajanami. Asa songon hata ni si tua-tua ma dohonon,
Bagot na marhalto ma natubu di robean,
Horas ma hamu na manjalo, horas di hami namangalean. Botima!”
(diolophon angka natorop)

Hata pasahat dekke, songon on ma didok parboru:
Protokol ni Parboru:

“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, asa dos tuatna dos nangkokna, mangarade ma hamu!
Di son hupasahat hami tu hamu dekke simudur-udur, dekke sitio-tio, dekke sahat. Asa sai mudur-udur ma hamu tu dolok tu toruan, sai tio ma angka ngolu-ngolu dohot mual inumonmuna. Sahat ma tutu angka nauli nadenggan jaloonmu sian Tuhanta, asa las ma rohamu. Botima!” (diolophon natorop).
Sitiptip ma sihompa golang2 pangarahutna
Tung songoni pe natupa sai godang ma pinasuna.

Protokol ni Parboru:
“Ala hamu do napatupa sipanganon, ba hamuma Raja ni Boru mambahen tangiang!”
Protokol ni Paranak :
” Nauli Rajanami”

Sahalak sian paranakma mambaen tangiang sipanganon. Dung martangiang mangan, i dokhon Protol Paranak ma hira songonon :

Protokol ni Paranak :
”Sitip si gompa golang golang pangarahutna
Tung Songoni pe natupa sai godang ma pinasuna
Marjomut ma hita ”
Tingki marsipanganon, borhat do suhut parboru dohot paranak mandapothon angka tuturna songon patama-hon, pasangaphon nasida di tingki namangan dope. Alai laos di namangan i, mardalan do sulang-sulang sian pihak paranak tu horong ni parboru. Jala tangkas do i digorahon paranak melalui protokol nasida.”
Protokol ni Paranak:
“Di hamu Hula-hulanami Raja/Marga ……….., hupasahat hami ma tu hamu sulang-sulang natabo.”
Laos borhat ma pihak Paranak pasahathon sulang-sulang tu Parboru. “Asa manumpak ma sahalamu di hami pamoruonmuna jala namasu-masu ma Tuhanta di hita saluhutna. Lasma rohamu Rajanami. Botima.”
Hira di tingki nasatongkin i, dipasangap Protokol Parboru dohot Paranak ma angka tutur sian pihak nasida ganup taringot tu tudu-tudu ni sipanganon dohot dekke naung nijalo nasida (sian pamoruan/hula-hula) jala didok Protokol Parboru dohot Paranak ma hira songonon :

Protokol ni Parboru :
” Di hita na mardongan tubu suang songoni boru dohot bere, molo tung di jolo ni hasuhuton pe tudu-tudu sipanganon dohot dekke naung i pasahat paromoruanta dohot horong ni hulahula dohot tulangta naung rap manjalo do hita di si jala tahalashon ma i.”

Protokol ni Paranak :
” Di hita na marodongan tubu suang songoni boru dohot bere, molo tung di jolo ni hasuhuton pe dekke naung i pasahat hula-hula ta dohot tulangta naung rap manjalo do hita di si jala tahalashon ma i.”
Ala adong di jalo Paranak dohot Parboru dekke siuk sian horong hula-hula dohot tulang, denggan ma nian asa igorahon dekke siuk na ni pasahat ni horong hula-hula tu nasida. Hira songon ma hatana.

Protokol ni Parboru :
”Hu jalo hami do dekke siuk sian Hula-hula dohot Tulang nami nahuparsangapi hami (didok margana jala digorahon sada-sada). Maulite godang ma hupasahat tu hamu hula-hula dohot tulang nami.”

Protokol ni Paranak:
”Hu jalo hami do dekke siuk sian Hula-hula dohot Tulang nami nahuparsangapi hami (didok margana jala digorahon sada-sada). Maulite godang ma hupasahat tu hamu hula-hula dohot tulang nami.”

Protokol ni Parboru:
“Di hamu Borunami, asa seseati hamu jolo ate-ate dohot aliang-aliang on jala bagihon hamu tu angka tuturta.” Dibagihon angka borunasida i ma juhut nasineatan i tu angka tutur.

Hasuhuton Paranak mambagi (pasahathon) dekke nanijalo nasida sian angka horong ni hula-hula dohot tulang tu angka dongan tubuna songon i tu boru/bere dohot dongan sahuta. Tu tulang dipasahat alai didokmai Dengke Lompan.


Protokol ni Paranak:
“Di hamu Borunami, asa i bagihon hamu dekke na i pasahat ti hita tu angka tutur ta.” Dibagihon angka borunasida i ma dekke i tu angka tutur.

Dung renta jala sidung namarsipanganon , jonjong ma Protokol ni Paranak laho mangido pangurupion sian nanigokhon na (dongan tubu, boru, dongan sahuta dohot ale-ale) laos di dok ma hira-hira songonon :

Protokol ni Paranak :
”Di hamu na huparsangapi hami Amanta Raja dohot Inanta Soripada dohot hita mardongan tubu, boru bere, dongan sahuta, ale-ale suang songoni na hugokhon hami, hirim situtu do roha nami i pangurupian muna, jadi ro ma hamu mandapothon hami laho pasahatton tanda holong muna tu hami i ma tumpak na godang. Nungnga rade be hami. Mauliate ma.
Dung sidung managalehon tumpak angka horong na ni gokhon paranak, jonjong ma Protokol ni Paranak laho pasahatton hata maulite.

Protokol ni Paranak :
”Di hamu na huparsangapi hami Amanta Raja dohot Inanta Soripada dohot hita mardongan tubu, boru bere, dongan sahuta, ale-ale suang songoni na hugokhon hami, mauliate godang ma hupasahat hami tu hamu salahutna isiala tumpak na godang naung i pasahat hamu tu hami. Ndang tarbalos nami i sude, alai pos do rohanami, Amanta Debata Pardenggan Basa i ma na mambalos sude holong ni roha naung i pasahat hamu tu hami nangkin. Sahali nai, mauliate godang ma.”

Masa do muse taida, dung sidung acara manjalo tumpak, dilehon paranak do kesempatan tu pengantin boru laho mambuat (manjomput) tumpak i songon mambahen las roha nasida. Sada simbol manang tanda holong ni roha do i tu pengantin.

Dung une jala renta mardalan sude na i, dipungka ma panghataion tu namarhata sinamot. Songon on ma ruhut dohot rumangna: (laho tu na MARBAGI JAMBAR)

Protokol ni Parboru:
“Beha Amangboru, nunga boi torushononta ulaonta on?”

Protokol ni Paranak: “Nauli Rajanami.”

Protokol ni Parboru:
“Alai Amangboru mangido tingki hami satongkin, asa marsi-parsangapan jala mardos ni tahi jolo hami angka namardongan tubu.” Laos ditorushon, jala hatana hira songon on:
“Di hita na mardongan tubu, haha-anggi, ingot do hota tu tona ni ompunta Sada do hita, Sisada anak Sisada Boru sada songon songon daion mual do hita dang dua songon dai ni tuak, ala hami sian haha (anggi)-muna ma nuaeng manghasuhuthon ulaonta on, hamu anggi (haha)-nami ma nagabe panomboli. Didok natua-tua:
Tinallik huling-huling asa tarida holi-holi,
molo hahana (anggina) ma hasuhuton, anggina (hahana) panomboli.”
“Nuaeng pe hupasahat hami ma ulaon dohot angka panghataion tu hamu, asa hamu ma namanungkun dohot namangalusi raja ni pamoruonta annon.”
Manghatai ma angka haha-anggi ni parboru taringot tu pangidoan ni hasuhuton i, jala molo dung dos roha nasida, ditontuhon ma nagabe Raja Parhata, jala anggi manang hahana gabe sibagi jambar.
Laos didok Parsinabung ni Parboru:
“Mauliate ma di hamu suhutnami. Tangkas do dipasangap hamu hami dongan tubumu. Hujalo hami ma pangidoanmuna i. Toho do i tutu, sada do hita sisada anak sisada boru sada songon daion mual do hita dang dua songon dai ni tuak. Sahali nari mauliate ma di suhut-nami.”

Laos diandehon Parhata ni Parborui ma hatana tu Raja ni Hula-Hula dohot Tulang) mandok:
Parsinabung ni Parboru :
”Di hamu nahuparsangapi hami Raja ni Hula-Hula dohot Tulangnami: (huhut ma digorahon Marga nasida ), naeng pungkaonnami ma manghatai dohot Raja ni Pamoruonnami Raja............ Raja nami Raja Bolon di jolo hamu raja siaduaon, di pudi pe hamu raja si paimaon, di tonga-tonga hamu raja sihaliangan sihorus nasuksuk do hamu Rajanami sigohi nalonga, songon nidok ni umpama Rajanami: Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari, Hula-Hula dohot Tulang naburju do hamu naolo manuturi jala naolo mangajari di hami Borumu, antong mangido ma hami asa tiroi hamu hami di panghataionnami dohot Pamoruonnami asa sude mardalan tu na denggan, dohot las ni roha, botima pangidoannami. Mauliate ma. Laos ditorushon ma panghataion tu Paranak. “Di hamu Raja ni Pamoruon nami, molo dung rade hamu asa tapungka manghatai.”

Molo dung dipasangap dongan tubu, boru, bere dohot horong ni hula-hulana, jala hira dung adong aba-aba persetujuan, ditorushon ma na manghatai. (Sikap sisongon on porlu do lestarihononhon di ulaon paradaton. Alana molo di deba huta/luat di bona pasogit, gabe hira hurang arga nama hula-hula dohot angka tulang. Gabe hira dongan sahuta nama naberperan dohot manontuhon angka ulaon).

Protokol ni Paranak:
“Nauli Rajanami, alai lehon hamu jolo tingki di hami pamo-ruonmuna, asa jolo masipasangapan hami namardongan tubu.” (dioloi parboru).
“Di hita na mardongan tubu, haha-anggi, ingot do hota tu tona ni ompunta Sada do hita, Sisada anak Sisada Boru sada songon songon daion mual do hita dang dua songon dai ni tuak, ala hami sian haha (anggi)-muna ma nuaeng manghasuhuthon ulaonta on, hamu anggi (haha)-nami ma nagabe panomboli. Didok natua-tua:
Tinallik huling-huling asa tarida holi-holi,
molo hahana (anggina) ma hasuhuton, anggina (hahana) panomboli.”
“Nuaeng pe hupasahat hami ma ulaon dohot angka panghataion tu hamu, asa hamu ma namanungkun dohot namangalusi hula-hulanta Raja........annon.”
Laos didok Parsinabung ni Paranak:
“Mauliate ma di hamu suhutnami. Tangkas do dipasangap hamu hami dongan tubumu. Hujalo hami ma pangidoanmuna i. Toho do i tutu, sada do hita sisada anak sisada boru sada songon daion mual do hita dang dua songon dai ni tuak. Sahali nari mauliate ma di suhut-nami.”
Laos diandehon Parhata ni Paranak ma hatana tu Raja ni Hula-Hula dohot Tulang) mandok:
Parsinabung ni Paranak:

”Di hamu nahuparsangapi hami Raja ni Hula-Hula dohot Tulangnami: (huhut ma digorahon Marga nasida ), naeng pungkaonnami ma manghatai dohot Hula-hula nami Raja............ Raja nami Raja Bolon di jolo hamu raja siaduaon, di pudi pe hamu raja si paimaon, di tonga-tonga hamu raja sihaliangan sihorus nasuksuk do hamu Rajanami sigohi nalonga, songon nidok ni umpama Rajanami: Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari, Hula-Hula dohot Tulang naburju do hamu naolo manuturi jala naolo mangajari di hami Borumu, antong mangido ma hami asa tiroi hamu hami di panghataionnami dohot Raja ni Hula-hula nami asa sude mardalan tu na denggan, dohot las ni roha, botima pangidoannami. Mauliate ma. Laos ditorushon ma panghataion tu Paranak. “Di hamu Hula-hula nami Raja ...... ., Raja Bolon, nunga rade hami.
Parsinabung ni Parboru :
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, tangkas do nangkin dipasahat hamu tudu-tudu ni sipanganon tu hami, didok natua-tua: Asa jolo diseat hata asa diseat raut. Beha Amangboru, hira songon dia ma partordingna?”
Molo dung dos hian roha ni paranak, biasana nunga ditontuhon ise na gabe parhata dohot namambagi jambar. Alai, molo tung pe mangido tingki muse nasida, nauli ma i. Jadi molo dung dos roha ni paranak, ditontuhon ma namanghatai di parjambaron dohot di namarhata sinamot. Taringot di hatana, hira dos do songon naung niulahon ni parboru.


Parsinabung ni Paranak:
“Mauliate ma di Rajai. Di sungkun-sungkun muna taringot di tudu-tudu ni sipanganon i, nunga hupasahat hami tu hamu. Asa hamu ma Rajanami namangaturhon. Molo sian hami pamoruon-muna, namangulahon ma hami.”
Catatan:
Molo di ulaon alap jual, somalna didok si dapot solup ma paranak. Alai molo di ulaon taruhon jual, olo adong hata ni parboru mandok sidapot solup ma hami.

Parsinabung ni Parboru:
“Amangboru, molo dos rohanta, songon on ma konsep ni parjambaran: Sibagi dua ma tudu-tudu ni sipanganon i. Alai molo Osang tu Hula-hula nami mai, dohot ihur-ihur tinggal ma i di hami.”

Parsinabung ni Paranak:
“Nunga nauli i Rajanami.”

Diulahon ma namarbagi jambar, jala laos dipasahat ma hombar tu hasahatanna. Taringot di ruhut-ruhutna, pinatorang do di bagian ruhut-ruhut parjambaron.

Parsinabung ni Parboru:
“Amangboru, didok situa-tua: Binsar ma mata ni ari, rondang ma mata ni bulan. Asa tamulai manghatai, pasahat hamu ma pinggan panungkunan.”

Parsinabung ni Paranak :
”Mauliate ma Rajanami,
Ia marcahayo ma songon Mataniari
Marsinondang songon Bulan
Nungnga manggora Hula-Hula laho mamungka manghatai
Dison pasahatonnami ma Pinggan Panungkunan.
Borunami; pasahat hamu Pinggan Panungkunan on tu jolo ni Hula-Hulanta”

Catatan: Pinggan Panungkunan ima Pinggan Pasu marisihon: si Pir ni Tondi (dahanon), Napuran (ganjil), Hepeng : 4 lembar sipata ditambai dohot tango-
tanggo (juhut).


Parsinabung ni Parboru:
”Mauliate ma Amangboru, dison nunga dipasahat hamu Pinggan Panungkunan, Pinggan Pasu, nahot dihundulanna, asa dipasu-pasu Tuhanta ma hita saluhutna, jala hot ma hita di angka padan dohot uhum paradatonta i.. Songoni muse peak do napuran sirara uruk, napuran sirata bulung sipalas roha ni Inanta Soripada, ba sai rata ma antong parhorasan panggabean i dapotonta tujoloan on. Huhut do dison boras sipir ni tondi, parbue siribur-ribur sai anggiat ma torop maribur angka pomparanta huhut matangkang manjuara, dohot Boru naburju marroha, jala dohononnami ma
Asa pirma pokki, bahul-bahul pansaloman,
pirma tondita ditambai Tuhan di hita angka pansamotan.
Dison adong muse ringgit sitio suara, homitan ni boru ni Raja, sipatamba las ni rohanta diloloan bolon on, na nicetak ni pamarentanta, tarida ma antong dison na Anak ni Raja do hamu, Pahompu ni namora, asa dohononnami ma :
Binanga ni sihombing
binongkak ni tarabunga,
tu sanggar ma amporik,
tu lubang ma satua,
sai sinur ma napinahan gabe naniula,
hujalo hami ma on:
(catatan: dibuat ma hepeng i, 3 lembar: salembar dilehon tu hambirangna, salembar dilehon tu siamunna, jala salembar ma hasurungan ni ibana Parsinabung)
“Mauliate ma Amang Boru ala nunga sahat tu hami Pinggan Panungkunan,
Songon hata ni Natua-tua namandok:

Nibutbut Duhut-duhut laos dapot dohot Halosi
Ala nunga nijalo Pinggan Panungkunan,
mulak ma muse Pinggan Pangalusi.

Saonari pe Mulak ma muse tu hamu songon Pinggan Pangalusi.Borunami pasahat hamu ma jolo Pinggan Pangalusi on tu Paribanmu Parhata ni Borunami”.
Diuduti ma hatana mandok:
”Amangboru, Ia nunga bosur hita mangan indahan nalas, dohot marlompan juhut nataboi, dohot minum aek sitio-tio, sai tu tioma ma angka pansamotan dohot parsaulian i tu joloanon tumpahon ni Amanta Pardenggan Basai.
Taringot di sipanganon i dohononnami ma:
Marbau tanduk,marbau holi holi
Godang sibutong-butong
Otik Sipir ni tondi
Sai Pamurnas ma i Tu Daging
Saudara ma tu bohi
Si palomak imbulu ma i, si paneang holi holi jala sipasindak panaili.

Sinimbur ni Panghat ma Tu sinimbur ni hotang,
Sai tudia pe hamu mangalangka Sai disi ma hamu dapotan pansamotan.

Songon hata na mandok :

Sai jolo ninangnang do asa ninungnung
Sai jolo pinangan do asa nisungkun,

Ia namanungkun ma hami nuaeng Raja ni Boru

Dia ma langkatna
Dia ma unokna
Dia ma hatana dia ma nidokna
Dipaboa Raja i Boruma”

Parsinabung ni Paranak:
“Mauliate ma di Rajai, di son nunga sahat be pinggan pangalusi tu hami. Manungkun ma hamu tutu di sintuhu ni sipanganon na so sadia i, jala dohononnami ma:
Asa sitiptip ma sigompa, golang-golang pangarahutna,
Otik so sadia pe natupa, sai godang ma pinasuna.
Asa bagot na marhalto ma niagatan di robean,
Horas ma di hamu na manjalo, horas di hami na mangalean.
“Molo hatana Rajanami, panggabean parhorasan do. Botima!”

Parsinabung ni Parboru:
”Horas ma jala gabe Amangboru dialusmunai, ia didok hamu parhorasan panggabean do hape nanidokna, ba mauliate ma tadok tu Amanta Pardengganbasai, tutuma songon hata na mandok :
Timbo dolok martimbang
panatapan tu pangaloan,
Sai manumpak ma Amanta Debata nadiginjang,
sai ro ma dihamu singkat ni i marlipat ganda angka pansamotan
I dok natua-tua :
Marangkup do nauli
Jala udur songon mardalan
Siangkup songon na hundul
Jala udur songon mardalan

Disiangkup panggabean parhorasan amang boru, manungkun jala manangkasi ma hami hami amangboru songon hata na mandok :
Tangkas ma Uju ni Purba
Laos tangkas ma Uju ni Angkola
Tangkas ma hita maduma
Laos tangkas ma hita mamora
Tangkas ma i paboa hamu amangboru hata nauli hata nadenggan asa tangkas di bege angka Amanta Raja dohot Inanta Soripada tarlobi angka Raja ni Hula-hula dohot Tulang. Batima Raja ni boru”

Parsinabung ni Paranak:
”Nauli Raja nami. Tung mansai las situtu rohanami umbege sungkun-sungkunmunai, tutu ma hamu sisuan bulu jala si panjala, siboto uhum do hamu jala angka anak ni Raja. Songon nanidokmunai Rajanami :
Tangkas ma Uju ni Purba
Laos tangkas ma Uju ni Angkola
Tangkas ma hita maduma
Laos tangkas ma hita mamora

Paboaonnami ma rajanami angkup ni parhorasan panggabean i:
Didok umpama ni ompunta najolo:

Denggan ma bulu godang,
denggan baen hite-hite.
Molo anak manang boru balga jala magodang
denggan ma asa hot ripe.

Asa tubuan laklak tubuan singkoru i dolok Purba Tua
Asa tubuan anak dohot tubuan boru ma nasida
jala jengkar-jengkar dihangoluan, Dongan nasida saur matua.
Di tingki ari na salpu i nunga tangkas ro hami di mandapothon hamu di napatua hata dohot marhusip. jala nangkin nunga rap mangudurhon hita di anak nami dohot boru ni rajai tu adopan ni Amanta Debata di Bagas JoroNai laho manjalo pasu-pasu parsaripean nasida marhite naposo ni Tuhanta. Mauliate ma di Tuhanta Pardenggan Basai. Marpungu ma hita nuaeng dibagas namarampang namarjual sigonggom pangisina on, asa mangido dohot mangelek ma hami tu hamu Rajanami diharadeon ni rohamu asa tauduti ma nian ulaonta on namarhata somba ni uhum somba ni adat marhite-hite sinamot ni boru ni rajai.”


Parsinabung ni Parboru:
”Tutu ma nanidokmunai Amangboru, denggan ma bulu godang denggan baen hite-hite molo anak manag boru balga jala magodang, denggan ma asa hot ripe. Jala didok hamu asa tauduti ulaonta namarhata somba ni uhum somba ni adat marhite-hite sinamot ni boru nami. Mauliate ma di Debata:, Mauliate ma dihamu Raja ni Borunami.Ai nunga pitu lilinami paualu jogianami, nunga nauli nipinami ma adong hamu pandurungannami,ba tangkas do huboto hami anggo hamu Raja …………….Pat ni gaja tu pat ni hora angka pomparan ni Raja do hamu jala angka namamora. dibahen i pasahat hamu ma sinamoti mansai godang. Botima hatanami Raja ni Boru”
Parsinabung ni Paranak:
”Mauliate ma Rajanami, suang songoni dohonon nami tu hamu hula-hula nami, tangkas do huboto hami hamu Rajanami Pat ni gaja tu pat ni hora angka anak ni Raja do hamu jala angka namora, dohot naburju marroha.Tangkas do hutanda hami burju ni rohamu Raja nami mar-Boru: Ai songon nidok ni umpamai Rajanami : Urat ni Singkoru, dihunghupi bulung bira, anggo haburjuon ni hamu Raja xxxxxxxxxxxxxx marboru nunga tarbarita sahat ro didia. Mangingot i do Rajanami umbahen nabarani hami ro toadopanmu : ai ida-ida do nabutong jora-jora do namale. Jadi namarsomba ma hami tu hamu Rajanami taringot tu somba ni uhum somba ni adat marhite-hite sinamot ni Parumaennami, tarsongon on ma nian Rajanami elek-eleknami asa si sahali manombahon ma hami Rajanami disomba ni Uhum, somba ni Adat di-godang ni Sinamot ni Parumaennami sipasahatonnami tu hamu Hula-Hulanami. Songoni ma somba pangidoannami tu hamu Rajanami.”


Parsinabung ni Parboru :
“Horas ma jala gabe Raja ni Boru, pangidoanmu asa sahali mangelekhon sahali manombahon hamu di godang ni Sinamot, anggo ahu sandiri ala tangkas do hamu tinanda naburju mar- hula-hula: alai Amangboru, asa tung tangkas botoon ni angka Amanta Raja dohot Inanta Soripada dipangidoanmu di Somba ni Uhum, Somba ni Adat dohot di hata ni Sinamot sipasahatonmu
haru dipaboa Raja ni Boru ma”

Parsinabung ni Paranak : “
“Mauliate ma Rajanami, malambok pusu, tangkas ma tutu paboannami pangidoannami tujolo ni Rajai, di Somba ni Uhum, Somba ni Adat dohot dihata ni Sinamot sipasahatonnami tarsongon on ma Rajanami pangidoannami: Sinamot SITOMBOL ma nian Rajanami, disi ma Lombuna disi ma Hodana dst jala hupasada hami ma gabe Rupiah, jala ALAP JUAL ma Parumaennami, di alaman ni Rajai ma Ulaon, jala mangingot di angka porlu ni tingki Rajanami ULAON SADARI ma nian Songoni ma jolo somba pangidoannami Rajanami.”

Parsinabung ni Parboru :
“Dihita namardongan tubu, songoni nang Boru dohot Berenami, tarlobi di hamu sude nahuparsangapi hami Raja ni Hula-Hula dohot Tulang nami, nunga rap umbege hita dipangidoan ni Pamoruon asa sisahali mangelekhon/manombahon ma nasida disomba ni Uhum, disomba ni Adat dohot di godang ni Sinamot sipasahaton nasida, ima Sinamot na-Gok Sitombol, Alap Jual, jala Ulaon Sadari beha alusmu::
Songon on ma pangatur ni panungkunan: (ndang pola be tinaringotan Horbo, Lombu d.n.a.) Parjolo dipasahat ma tu Boru dohot bere:
Hata Sian Boru :
“Mauliate ma Rajanami, diingot hamu do hami antong Borumu, anggo sian hami Borumu, alusnami sipangihut do anggo hami, songon dia pe haputusanmu Rajanami, namangihuthon ma hami, botima hatanami Rajanami.”



Parsinabung ni Parboru
“Songoni ma alus sian Borunta, nuaeng pinasahat ma tu hita na-Mardongan Tubu”

Hata Sian Dongan Tubu:
“Mauliate ma Hahadoli, songoni pos ni roham tu pangidoan ni Pamoruonta taringot di Sinamoti, songoni do nang hami dongan tubumu sada do hita songon daion mual songon dia pe pandokmu/ alusmu tu Pamoruonta songoni do nang alusnami, hupasahat hami ma tu hamu Haha/Anggi Doli, ima hata sian hami sude Dongan Tubu.

Parsinabung ni Parboru
“Mauliate ma husapahat tu hamu Dongan Tubu"
Parhata Parboru mangandehon hata tu sude Hula-Hula:


Parsinabung ni Parboru :
”Di hamu saluhutna Hula-Hulanami; (unang lupa manjouhon Marga ni Hula-Hulai) nunga rap umbege hita Rajanami di pangidoan ni Pamoruonnami di Somba ni Uhum, Somba ni Adat di hata ni Sinamot sipasahaton nasida tu hita asa nian sahali mangelekhon, sahali manombahon ma ninna nasida. Andorang so hualusi hami pangidoan ni Pamoruonnami asa pos rohanami Rajanami mangido ma hami di-panuturion sian hamu sude Hula-Hulanami, ai songon nidok ni Ompunta sijolo-jolo tubu : Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari, hamu do hula-hula naburju manuturi, huhut hula-hula pangajari, (laos digora ma Boruna laho pasahathon Microphone tu Hula-Hula)

Hula-Hula manungkun donganna sahundulan = biasana satolop do nasida Tulang ni Boru Muli ma mangalusi)

Hula-Hula ni Parboru:
“Horas ma jala gabe dihamu Raja ni Borunami, Taringot ni pangidoanmu tu hami hula-hulamu, nunga satahi hami, ahu ma namangalusi:
Mansai las rohanami umbege panghataionmuna hamu namarhula-marboru naung masipaolo-oloan: ba sian hami hula-hulamu sidohononnami tu hamu ba Balintang ma Pagabe, Tumondalhon sitadoan
Sai Asi ma roha niTuhanta,
Arimuna ma gabe
molo olo hamu masipaolo-oloan.
Songoni ma hata sian hami Hula-Hulamuna.”

Parsinabung ni Parboru :
“Mauliate godang ma dohonon nami tuhamu hula-hula dohot tulang nami i panuturion muna.Songoni ma dihamu Raja ni Pamoruonnami, nunga dibege hamu panghataion sian hami namar- Dongan tubu, Borunami, tarlobi sian Hula-Hulanami, jadi: andorang so hualusi hami pangidoanmunai Amangboru, haru dipatangkas Amangboru ma Somba ni Uhum, somba ni Adat dohot godang ni Sinamot ni Borunami nanaeng sisombahononmu tu hami, asa dibege sude Amanta Raja dohot Inanta Soripada naliat nalolo, songoni ma
hatanami Amangboru.

Parsinabung ni Paranak :
“Horas ma jala gabe Rajanami, andorang so husombahon hami pangidoannami Rajanami asa tangkas diida Rajai naung sahata hami, denggan ma hupangido soara sian nasida: Dongan tubu, borunami tarlobi dohot hula-hulanami, lehon hamu ma jolo tingki dihami asa manghatai hami Rajanami.

Parsinabung ni Paranak : didok ma hatana songon on:
“Di hamu Boru dohot Berenami, hamu do nahupangasahon hami di ulaon on, asa pos roha ni Hula-Hulanta naung sisada hata sisada tahi hita dihata ni sinamot sisombahononta tu Hula-Hula Parboru, asa lehon hamu ma hata sian hamu Boru dohot Berenami”

Hata sian Boru dohot Bere:
“Mauliate ma dihamu hula-hulanami, taringot ni hata sian hami Rajanami, songon dia pe nanaeng hatahononmu taringot tu Sinamot dohot Ulaon Adat tu hula-hulani hula-hulanami, rade ma hami Boru dohot Beremu laho manungkoli hamu di gogo dohot sipatupaon. Mauliate ma.”
Songoni ma dihamu saluhutna nahuparsangapi hami Raja ni Hula-Hulanami (didok ma susunan ni Hula-Hulai suang songoni dohot Marga nasida) nunga dibege hamu pangidoannami tu Raja ni Hula-Hulanami asa sahali manombahon nian hami digodang ni Sinamot sipasahatonnami. Andorang so huhatahon hami pangidoannami on Rajanami: mangido ma hami dipanuturion sian hamu, ai hula-hula naburju do hamu naolo maniroi hami angka Pamoruonmu,: ai songon nanidok ni Ompunta naparjoloi do dohononnami: dijolo hamu siaduon Rajanami dipudi hamu sipaimaon sihorus na gok do hamu Rajanami, sigohi nalonga, hupasahat hami ma panghataion on tu hamu, botima. (huhut dijou Boruna laho pasahathon Microphone)

Hata sian Hula-Hula ni Paranak: Ndang pola berbedai sian hata ni Hula-Hula ni Parboru, tong do Balintang ma pagabe tumandanghon sitadoan, arimuna ma gabe molo dung masipaolo-oloan, songoni ma hata sian hami sude Hula-Hulamuna. Dungi dipasahat ma tu Dongan Tubu

Hata sian Dongan Tubu ni Paranak:
“Sian hami dohononnami ma ala naung sahata do hita sian mulanai ba songon dia ma hatamu naung sahata ma hita hahadoli, botima alusnami.”

Parsinabung ni Paranak :
“Rajanami, Hula-Hulanami nunga dibege hamu naung sahata do hami namardongan tubu, borunami tarlobi dipanuturion sian hula-hulanami, dipangidoannami asa sahali manombahon, sahali mangelekhon hami disomba ni uhum, somba ni adapt, di godang ni Sinamot sipasahatonnami.
Antong Rajanami, mangoloi pangidoanmunai asa dohononnami ma: disi ma Horbona, disi ma Lombuna, , Masna, dohot Serena, alai Rajanami unang pola lola hamu pabarahon Horbo, dohot Lombu i, , hupasada hami ma sudenai gabe Rupiah ni Pamarentanta. Sinamot na gok sipasahatonnami: Sitombol ma Rajanami, Alap Jual, Ulaon Sadari, jala godangna Rajanami sombahononnami ma Rp. 50.000.000,==

Parsibanung ni Parboru:
“Mauliate ma Raja ni Boru, Rp. 50.000.000,== ma godang ni sinamot sipasahatonmu, sitombol, Alap Jual dohot Ulaon sadari alai nang pe songoni
anggo Upa ni Suhi ni Ampang na-Opati dohot angka nahombar tusi pasahaton
mu do ate Amangboru.

Parsinabung ni Paranak :
“Baris-baris ni Gajah dirura pangaloan molo marsuru Raja dae ma sooloan ba songon dia pandok ni Rajai Huoloi hami mai Rajanami.

Parsinabung ni Parboru :
Songoni ma dihita saluhutna napunguon, tarlobi dihamu Hula-Hulanami dielek-elek ni Pamoruonnami dihata ni Sinamot dohot godangna nunga rap umbege hita. Alai, (dipasahat hatana tu Suhut Sihabolonan) di hamu Suhut Sihabolonannami, didok natua-tua Lasiak natata didia panggilingan, manghatai pe Raja hata tu Raja hata dihamu Suhut Sihabolonan do anggo keputusan. Nunga dipaboa pamoruonta pangidoan nasida di somba ni uhum, somba ni adat dohot godang ni Sinamot ni Borunta sipasahaton nasida ima godangna Rp. 50.000.000,== Sitombol, Ulaon Sadari. Hupasahat hami ma tu hamu.

Hata Alus sian Suhut sihabolonan: (manang Paidua ni Suhut)
“Horas ma jala gabe, dihamu Hahadoli/Anggidoli – dangkana do rantingna songon dia hata ni hahana songoni do hata ni angina,. Mauliate ma dihamu saluhutna , sada do hita songon daion mual, sisada Anak sisada Boru, songon dia pe naung dihatai hamu dohot pamoruonta, molo dung denggan dirohamu nadohot do hami marlas niroha disi, Mauliate ma dihamu.

Parsinabung ni Parboru :
“Dihamu Raja ni Pamoruonnami, nunga be sisada hata sisada pandohan hami Hula-Hulamuna: sai songon nidok ni umpama ma: Amporik mallipik, Onggang marbabang, sai gabe ma parsinamot naotik, gabe ma parsinamot nagodang.
Dipangidoanmuna asa sombahononmu ma godang ni Sinamot sipasahatonmu tu hami Hula-Hulamuna godangna Rp. 50.000.000,== sitombol, Ulaon Sadari tambani Jambar ni Suhi ni Ampang na-opat holoi hami mai, Horas ma jala Gabe, ro ma hamu pasahat hamu ma.”

Parsinabung ni Paranak :
“Horas ma jala Gabe Rajanami, Mauliate ma dipangoloionmuna dielek-eleknami. Laos digora ma Suhut Paranak huhut mandok songon on::
di hamu Suhut Sihabolonan nunga tangkas dioloi Hula-Hulanta pangidoanta di godang ni Sinamot sipasahatonta, ro ma hamu laho pasahathon Sinamot Nagok tu Hula-Hulanta.”
(Dung dipangido musik. Ro ma rombongan ni suhut sihabolonan Paranak mamboan Sinamot diatas ni piring dohot sipir ni tondi, dipasahat ma jolo tu parhata ni Paranak, dungi dipasahat nuse tu Parhata ni Parboru, baru pe asa borhat nasida manomba Suhut Sihabolonan Parboru.
Dung ditortorhon, dapatedek Suhut Parboru ma ulosna jala disaburhon Inanta sian Paranak ma Sinamoti dohot sude isi ni pinggani tu Ulosi. Dibungkus Inantai ma Sinamoti laos dibagasan Ulosi, - dungi masijalangan)

Ihut ma muse pasahat Parjambaran tu Suhi ni Ampang Naopat dohot uduranna:

• Suhut sihabolonan Parboru : Sijalo Sinamot sian Suhut Paranak
• Upa ni Sijalo Bara : napasahathon Pamarai
• Upa Pariban : napasahathon Sihunti Ampang
• Upa Tulang : dipasahat Suhut Sihabolonan Paranak dohot Suhut Parboru,
laos dipasahat Suhut Parboru ma Pinggan Panganan tu Tulang ….
• Upa ni Simandokhon : dipasahat Anak manjae
• Upa Todoan, parorot dohot lan angka sijalo jambar : sesuai tu susunan sian
Parboru
• Pomparan ni Ama ni Suhut marhaha maranggi : Sijalo Upa Todoan
• Pomparan ni Ompung Marhaha maranggi : Sijalo Upa Todoan/Panghaei
• Pomparan ni Amang mangulahi Marhaha maranggi : Sijalo Upa Todoan/
Bola Tambirik
• Iboto ni Suhut : Sijalo Upa Parorot
• Punguan ni Marga : Sijalo Upa Punguan
• Pinggan Panganan : tu Parboru upa ni natorop (biasana Parboru do
Paradehon pinggan panganan alai dipasahat ma jolo tu Parhata ni Paranak
asa songon na sian Paranak Pinggan Panganani)
• Tulang ni Hela : Sijalo Upa Tintin Marangkup (napasahathon Suhut Parboru
nidonganan ni Suhut Paranak) Dijalo Suhut Parboru ma amplop namarisi
hepeng sian Suhut Paranak laos dipasada tu amplop nanaeng
sipasahatonna tu Tulang ni Helai.

Parsinabung ni Parboru:
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, saonari sahat ma hita pasahathon jambar nagok tu tulang ni hela nami, ima sijalo tintin marangkup, haha parhundulnami Raja i Marga .......,” (laos digorahon asa mangarade jala borhat suhut parboru.


Parsinabung ni Paranak:
Digorahon ma tu suhut paranak asa borhat pasahathon tintin marangkup tu tulang ni pangoli.Rap borhat ma paranak dohot parboru pasahathon upa tulang so jalo tintin marangkup. Di pasada ma hepeng na sian paranak dohot parboru. Napatandahon ma ianggo pihak paranak, alai napasahathon, pihak parboru ma. Taringot tu godang manang bilanganna saguru tu dos ni roha do i.

Hata ni Suhut Parboru :
“Dihamu Dongan Sahundulannami, Tulang ni Helanami
Songon nidok ni umpama: Hot do jabui, hot margulang-gulang, tung boru ni ise pe dialap berenibai, tong doi boru ni Tulang. Tingkion, Borunami ma dialap beremuna. Godang do hujalo hami sinamot ni boruntai, ba dison otik godangna sian sinamoti hupasahat ma sipalas rohamu dohot pangidoannami tu hamu tung pe borunami dialap beremi ba sisada boru ma hita di boruntai. Las ma rohamu manjalo, Horas ma, jala mauliate”

Hata ni Tulang ni Hela:
“Mauliate ma dihamu Raja ,,,,,,,,,, tutu ma songon nidokmunai, hot pe jabui hot margulanggulang, tung boru niise pe dialap berenibai, tong doi boru ni Tulang. Dison nunga dipasahat hamu tutu sian Sinamot ni Boruntai sipalas rohanami/upa tintin marangkup mauliate ma dihamu, jala dohononnami ma: molo tung borumuna pe nuaeng dialap berenamii, naung borunami mai jala dohononnami ma sisada boru ma hita. Mauliate ma dihamu.”

NB: - Laos di tingki on ma di pasahat hasuhuton ni paranak muse upa tulang
tu sude horong ni hula-hula nanigokhonna.
- Tintin marangkup tu tulang ni hela dipasahat dung dijalo parboru pinggan panganan nasida.

Parsinabung ni Parboru:
“Amangboru, nuaeng pe pasahat hamu ma pinggan panganan-nami.”
Sesuai tu panghataion, molo pinggan panganan dohot ulos-ulos masialusi di ibana be, suhut parboru ma paradehon pinggan panganan, di pasahat ma i tu paranak. Songon i ulos-ulos tinonun sadari dipasahat paranak ma i tu parboru.
Parsinabung ni Paranak ma muse pasahathon pinggan panganan i tu Parsibul ni Parboru. Jala sebalikna, dipasahat Parsinabung ni Parboru ma ulos-ulos natinonun sadari i tu Parsinabung ni Paranak.
Godang ni pinggan panganan dohot ulos-ulos na tinonun sadari, disesuihon do i dohot godang ni undangan. Alai molo godang ni bilang-anna disesuaihon ma nian dohot ruhut paradaton, jala molo boi, dibahen hian ma angka goar ni sijalo pinggan panganan dohot ulos-ulos i.
“Di hita namardongan tubu, boru, bere, raja ni dongan sahuta, dohot sude raja ginokhon, di son nunga tajalo pinggan panganan jala tabagi pe on jala dipasahat tu hasahatanna.”

Parsinabung ni Parboru :
“Amangboru, mauliate ma dohononnami tu hamu Pamoruonnami, nunga sude hami marlas ni roha, ganup do hami taruli di sinamot nagok naung pinasahatmuna, ba didok rohanami Amangboru, asa dos nangkokna dohot tuatna, atik adong sipangidoonmu sian hami hula-hulamuna, dok hamu ma, ontak ni natolap gogonami oloannami do pangidoanmu.”

Parsinabung ni Paranak :
“Horas ma jala gabe Rajanami, mansai las rohanami diboa-boamunai, asa pasahatonnami ma pangidoannami tu hamu Rajanami: Anggo pangidoan Rajanami asa Ulosi hamu ma hami sude dohot Ulos Herbang didongani tangiangmuna mangido pasu-pasu sian Amanta Pardenggan Basai, Songoni ma pangidoannami Rajanami, mauliate ma. (Ala naung adong hian panghataion taringot tu bahat ni Ulos Herbang sipasahaton ni Parboru tu Pihak ni Paranak

Parsinabung ni Parboru :
“Mauliate ma Amangboru, sintong do pangidoanmunai, alai songon naung hudok hami dihatanami naparjolo nangkining, ontak ni naboi tarbahen hami Ulosannami do hamu dohot Ulos Herbang, alai molo tung so sude pe hamu anon naboi huulosi hami dohot Ulos Herbang, pasahatonnami ma tu nasida Ulos Natinonun Sadari, songoni ma Amangboru, mangarade ma hamu,asa hupasahat hami angka ulos herbang tu hamu. Gorai Amangborung ma sian i.”
Digorahon jala dijoui Parsinabung ni Paranak ma angka si jalo ulos, i ma:
1. Ulos Pansamot (natoras ni pangoli)
2. Ulos Hela, biasana laos dilehon mandar
3. Ulos tu Pamarai
4. Ulos tu Simanggokhon
5. Ulos tu Sihunti Ampang
6. Ulos tu Haha/Anggi
7. Ulos tu Boru
8. Ulos tu Bere
9. Ulos tu Punguan,
10. Dohot udutanna.


Hata di na pasahathon ulos pansamot sian amang ni boru muli:
“Di hamu lae dohot ibotongku, pasahatonnami ma ulos pansamot di hamu. Sai dipargogoi Tuhanta ma hamu mangalului pansamotan dohot ngolu-ngolu siganup ari. Hipas-hipas ma hamu jala ganjang ma umurmu. Jala anju hamu borungki na gabe parumaenmu. Asa songon hata ni umpasa ma dohononku:

Dolok ni Purbatua tondonghon Siborotan,
Sai sahat ma umurmu saur matua, jala tiur nang pansamotan.

Marmutik ma lasiak dompak mata ni ari,
Malo ma ho ito manganju parumaenmi arian nang bodari.

Tubu ma tambinsu di lambung ni pinasa,
Sai torop ma di hamu anak na bisuk dohot angka boru na uli basa.

Hata di napasahathon ulos hela:
“Di ho Amang Hela dohot di ho Ito, Borungku. Pasahatonnami ma tu hamu ulos herbang ulos naganjang, ulos parhorasan. Herbang ma tangan ni Tuhanta mamasu-masu parsaripeonmu. Ganjang ma antong umurmu sahat tu nasaur-matua. Ulos parhorasan ma on, asa gabe di anak gabe di boru hamu tumpakon ni Tuhanta Pardenggan Basa i. Asa dapot ma di hamu songon hata ni umpasa:

Di ginjang ma ia arirang, di toru ia panggongonan,
Badanmu ma naso sirang, tondimuna sai masigomgoman.

Giring-giring ma tu gosta-gosta, tu boras ni singkoru
Sai tibu ma hamu mangiring-ngiring, tibu mangopa-ompa anak dohot boru.

Sahat-sahat ni solu, sahat ma tu tiga ras,
Sahat ma hamu leleng mangolu, sahat gabe jala horas.”
Marsangap ma Tuhanta i di parsaripeonmuna on.
Catatan:
Nasomal taida di tingki na pasahathon ulos hela, adong bunga-bunga ni ulaon i ma na adong sipata ende, tari-tarian, angka na denggan ma i tutu. Alai na
mansai porlu dipasahat di tingki na pasahathon ulos i i ma ditariashon natoras ni boru muli ma di si harapan, pesan, pangidoan nasida, jala sude suhut parboru (nahundul di jolo) mandongani natoras ni boru muli. Ala mardalan do tingki, unang ma nian marganjang-ganjang angka panghataion jala molo tung adong pe ende (lagu), ingkon na hombar ma i tu ulaon i. Dung dipasahat Ulos Passamot dohot Ulos Hela,
mangihut ma muse ulos tu Pamarai, ulos tu Simanggokhon, dohot ulos tu Sihunti Ampang (suhi ni ampang na opat).
Di tingki pasahathon ulos Passamot (paranak) ingkos tangkas do pasahaton ni
parboru marhite-hite hata pasu-pasu, unang holan asal diuloshon. Molo tu si jalo todoan, boi ma ulos dipasahat sahali tolu manang opat, alai hot ma di
pasahat angka pasu-pasu marhite hata pangidoan tu Tuhanta (marhite angka
umpasa). Songon soso-soso tu parboru, molo boi nian unang ma tapasahat ulos naung he dipangke (nata pe baru dope) tu paranak. Alana, gabe mangurangi holong di angka na martutur, jala muse, asa marlapatan manang bermakna ulos herbang i di na manjalo. Didok natua-tua martondi do ulos Batak. I do umbahenna godang ragamna songon makna ni ulos i.
Dung sidung pasahat ulos, dipasahat parboru ma tu paranak ulos-ulos na tinonun sadari, songon naung pinatorang di jolo.

Parsinabung ni Paranak:
“Mauliate ma di hamu Rajanami. Nunga tangkas hami sude diulosi hamu, marhite ulos herbang dohot ulos-ulos na tinonun sadari. Mauliate ma!”
“Jala molo adong sipasahatonmuna tu anak dohot parumaennami, hupasahat hami ma tingki on tu hamu.”

Parsinabung ni Parboru:
“Nauli Amangboru. Suru hamu ma hela dohot borunami asa hundul tu jolo on.”
Pasahat ulos holong ma sian horong ni parboru tu pengantin. Jumolo ma sian hasuhuton, namarhaha-anggi (Ring-1: ima Sasohe) dungi pe asa boru/bere, dongan sahuta, punguan, dohot udutanna.

Parsibanul ni Parboru:
Digorahon tu sude hula-hula, tulang, jala didok margana:
” Di hamu nahuparsangapi hami, hula-hulanami, tulang, bona tulang, tulang rorobot, hula-hula namarhaha-anggi, hula-hula anak manjae. Rajanami, molo adong nalaho sipasahatonmu tu beremu, asa hupasahat hami ma tingki on tu hamu. Alai molo tung siat elek-elek pangidoannami Raja nami, asa laos di tingki on ma hamu pasahathon angka pasu-pasu, hata sigabe-gabe Raja-nami. Jala laos hamu ma namasiaturan. Botima!”
Dung sidung sian horong ni hula-hula pasahathon angka ulos holong –jala somalna hula-hula ma parpudi songon panggomgom– diujungi ma dohot hata pasu-pasu. Langsung ma nasida mulak.


Parsinabung ni Parboru: (mandok tu horong ni hula-hulana)
“Mauliate! Malambok pusu hami di sude pambahenan muna Rajanami. Mauliate ma di hamu. Asa songon hata ni natua-tua ma dohononnami,

Marmutik ma inggir-inggir, bulung nai rata-rata,
Hata nauli, hata pasu-pasu napinasahat muna i,
Na pasauthon ma Amanta Debata.
Ditorushon ma muse panghataion.
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, ala sian horongnami dohot sian hula-hula, nunga pasahathon angka ulos holong tu hela dohot borunami, asa hupasahat hami ma tingki on tu hamu.”

Parsinabung ni Paranak: “Mauliate ma di Raja i.”
Di pasahat ma muse tingki tu hula-hula dohot tulang ni paranak, jala didok: “Di hamu hula-hulanami, tulang, bona tulang. Molo tung adong nalaho pasahatonmuna tu beremu, hupasahat hami ma tingki on tu hamu. Jala molo suman tu rohamu Rajanami, laos di tingki on ma hamu pasahat pasu-pasu dohot hata gabe. Jadi hamu ma Rajanami namasiaturan. Botima!”
Dung sidung sian horong ni hula-hula dohot tulang ni paranak pasahathon ulos holong, mulak ma nasida.

Parsinabung ni Paranak:
Pasahathon hata mauliate tu horong ni hula-hula dohot tulang ni Paranak. Ditorushon ma muse panghataion, jala didok: “Di hamu hula-hulanami, ala nunga sae be sian horongnami pasahat ulos holong, hupasahat hami ma muse tingki on tu hamu. Hamu ma namangatur.”

Parsinabung ni Parboru:
“Nauli Amangboru. Molo dos rohanta, antar songon on ma nian konsep ni ulaonta na mangihut:

Naparjolo : Marhata sigabe-gabe ma sian hami, hamu ma mangampu.
Napaduahon : Mardalan ma olop-olop
Napatoluhon : Mardalan ma ulaon sadari, i ma paulak une.
Paopathon : Tatutup ma di bagasan ende dohot tangiang.”

Parsinabung ni Paranak: “Nunga denggan jala uli be i Rajanami.”
Catatan:
1. Dung sidung marhata sigabe-gabe, somalna langsung ma tu hasuhuton.
Sada silompa ubi, sada silompa gadong, tung sada pe na pasahathon
hata nauli, sude ma dapotan pasu-pasu.
2. Di hata sigabe-gabe dohot pangampuon i ma hata mauliate tu sude angka tutur jala pengantin mangampu sian horong ni paranak.

Parsinabung ni Parboru:
“Amangboru, saonari sahat ma hita di napadalanhon olop-olop.”
Dilehon paranak ma tu parboru berupa hepeng recehan, digabung dohot sian parboru, jala dilehon ma muse tu paranak.
“Di hamu Amangboru, dohot di hita saluhutna na masihaholongan, ala nunga uli jala renta mardalan ulaonta, asa marolop-olop roha dohot tondinta mandok mauliate tu Tuhanta Pardenggan Basa i. Asa songon hata ni umpasa ma dohonon:

Silanlan Aek Uruk, Silanlan Aek Toba
Nametmet ndang marungut-ungut, namagodang marlas ni roha.
Binanga ni Sihombing binongkak ni Tarabunga
Tu sanggar ma amporik, tu lubang ma satua,
Sinur ma pinahan, gabe nataula.
Asa hariara ma bonana, hariara nang bulungna
Gabe jala horas hula-hulana, songoni nang boruna.
“Taolophon ma tolu hali.” Didok natorop i ma, “olop-olop” tolu hali. Laos pintor dibagi ma hepeng olop-olop tu natorop i.

Parsinabung ni Parboru:
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, ala naung dos rohanta, saonari ma taulahon ulaon sadari.”

Parsinabung ni Paranak: “Nauli Rajanami.”
Diparade paranak ma tudu-tudu ni sipanganon sipasahatonna tu parboru. Suang songon i nang parboru, diparade ma dekke, boras sipir ni tondi. Jala nunga masa saonari diparade parboru lampet di tandok si pasahatonna tu paranak. Dipasahat ma i tu hasahatanna.
Dipasahat (ditaruhon) parboru ma boru muli tu paranak, jala diparade paranak ma songon upa panaru tu pariban ni boru muli, songon i masituak na tonggi tu natua-tua ni parboru.
Dung singkop jala renta mardalan sude na i ditutup ma dohot ende dohot tangiang na niuluhon ni pihak parboru. Gabe ma jala horas!
Hira songon i ma rumang dohot ruhut ni ulaon di namarhata sinamot dohot pesta unjuk nasomal. Godang dope angka na hurang manang lupa rumang dohot ruhut-ruhut paradaton, alai pos roha di hita saluhutna, marboha bahenon hita di angka nahurang malo dope hami, lumobi ma i di angka hata pandohan na so haru pas di rohanta.



Catatan:
1. Masa muse taida di ulaon pesta unjuk diparade pihak parboru dohot paranak
na nidok Jambar Tataring (Amplop parpudi). I ma berupa hepeng laho sipasahatonna tu angka dongan tubuna be, angka natua-tua namandohoti ulaon i sahat tu na simpul. Taringot di bilanganna, saguru tu hasuhuton ma i. Alai, somalna dibagi ma jambar tataring i andorang so mardalan ulaon sadari. Angka na uli ma i molo sian dos ni roha.
2. Molo tu angka horong ni hula-hula, sian pihak paranak manang hula-hula ni parboru, na pasahathon ulos holong tu pengantin, dilehon do songon pasituak-na-tonggi nasida dung sae pasahathon ulos i. Angka nauli ma i tutu. Alai, adong deba na so mangulahon i ala nunga dipasada di tingki na pasahathon upa tulang. Alai molo boi nian, asing ma tabahen jambar ni hula-hula, tulang, asing muse masituak-na-tonggi nasida. Aek godang aek laut, dos ni roha sibahen na saut.

19 komentar:

  1. Trmksh.atas postingan y..sngat mmbantu.bgi yg krang paham.di paradathon hlk batak.

    BalasHapus
  2. Maulite tu postingan muna Tulang. Sai tambah malo ma hami akka naposoon mangihuton paradatan.

    BalasHapus
  3. Mauliate ma di amatta raja / tung macai denggando gurgetan mui tu hami naumposo naeng marsiajar Ramba naposo naso tubuan lata,hami naposo nasogodang dope umboto hata.mauliate ma di rajai. Horas

    BalasHapus
  4. ..." mandok Hata na lao mangadopi Pamasu - masuon , biasa dang adong katua ??...? "...

    BalasHapus
  5. Gabe ma jala horas nungga hujaha jala gabe parsiajaran ma nian on tu au sandiri. Mauliate

    BalasHapus
  6. Bagus sekali sangat bermanfaat bagi saya pribadi untuk lebih mengenal dalam salah satu tata acara adat batak ...Mauliate

    BalasHapus
  7. Songon dia do,mandok hatu tu ito niba nakawin......?

    BalasHapus
  8. Mauliate ma di rajai, lam tamba ma parbinotoan di paradaton ulaon unjuk. Songon sungkun2 di hamu, masa do tahe Dongan Sahuta namangolophon ulaon unjuk sadari? Botima mardongan maulite Horas!

    BalasHapus
  9. Horas ma di hita saluhutna. Mauliate ma dihamu amang napatupahon panorangion taringot tu partording ni adat batak. Anggiat ma marhite acaraon lam mabgattusi akka sundut naumposo. Hatihaon marpangidoan hami asa gurethon hamuna jolo contoh hata sidohonon di ulaon adat ni ale ale nanang dongan saulaon. Diharadeon ni tikki dohot roha muna hupasahat hami mauliate godang.

    BalasHapus
  10. Mauliate ma di hamu Amatta Raja, Naung mambaen bahan on na Gabe boi bahan parsiajaran di Hami akka naposo! Gabe ma akkup ni parhorasan! Mauliate

    BalasHapus
  11. Boi gabe parsiajaron tu au sandiri,Mauliate horas jala gabe...

    BalasHapus
  12. Mauliate,,horas jala gabe mantap

    BalasHapus
  13. Horas jala mauliate amang ,boi pangihut on adat batak ,🙏

    BalasHapus
  14. Gabe tamba parbinotoan niba bah... Mauliate n Horas.!

    BalasHapus
  15. Horas jala gabe dihula hulai.. Mauliate godang

    BalasHapus
  16. Mauliate di akka namalo

    BalasHapus